Sosyal Medya Kullanıcı Motivasyonu

Sosyal Medya Kullanıcı motivasyonu, 

Sosyal medya platformlarının sürekli olarak güncellenmesi ve zaman geçtikçe yenilerinin ortaya çıkmasının yanı sıra elde edilen doyumların değişiklik gösterebilmesi ihtimalinden dolayı, araştırmalarda o günün şartlarının göz önünde bulundurulması ve güncel olan sosyal medya platformlarının ele alınması gereklidir.

Marshall McLuhan’ın “Global köy” kavramında belirttiği gibi gelişen teknolojiler sayesinde, dünyanın farklı yerlerinden insanlar aynı bilgiye, aynı zamanda ulaşabilmektedirler. İnternette ve sosyal medya platformlarında paylaşılan bilgiler, içerikler, fotoğraflar, videolar, e-mailler, internet siteleri birçok farklı kesime zaman ve mekân sınırlaması olmadan, aynı anda ulaşabilmektedir.

Böylece dünya sürekli olarak enformasyon alışverişinin yapıldığı global/küresel bir köy haline gelmektedir. “McLuhan, dünyanın küresel bir köye dönüştüğü iddiasını da yeni iletişim teknolojilerinin insanları özgürleştirici ve eşitleyici potansiyeline dayandırmaktadır.

Günümüzde internet ve sosyal medya ile ilgili birçok araştırma bulunmasına rağmen kullanıcıların sosyal medya kullanım tercihlerinin altında yatan motivasyonel nedenlerin neler olabileceği konusunda Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı çerçevesinden yapılmış ve özellikle sosyal medya platformlarının birçoğunu kapsayan sınırlı sayıda araştırma bulunmaktadır.

Sosyal Medya Kullanıcı motivasyonu etkenleri

Kullanıcıların sosyal medya kullanımlarını yönlendiren motivasyonel etkenleri sorgulamak bu tezin temel amaç olmalıdır.

Gelişen yeni iletişim teknolojileriyle birlikte sosyal medya platformları sayesinde kurulan sanal iletişim ve etkileşim kişiler arası iletişimi de etkilemektedir. Marshall McLuhan, ‘araç mesajdır’ sözüyle sadece mesajın (içeriğin) değil, aracın (medyanın) kendisinin de ne kadar önemli olduğunu ve asıl mesajın aracın kendisi olduğunu savunurken aynı zamanda iletişim araçlarının mesajı taşımasının yanı sıra insanların algılarını ve düşünce yapılarını değiştirerek insan ilişkilerini etkilediğini, belirlediğini ve denetlediğini ifade etmektedir.

“Günümüzde insanlar yüz yüze olmalarına gerek kalmadan kişilerarası ilişkilerini gerçekleştirmekte, iletişim kurmaktadır. Sözlü iletişim yerini sanal sohbete, sözsüz iletişimin temel unsurları olan mimik ve el kol hareketleri yerini resimli ikonlara bırakmaktadır.

Sosyal medya; zaman ve mekan sınırını ortadan kaldırmanın yanı sıra, hızlı ve kolay iletişime olanak sağladığından dolayı da günümüzde en temel iletişim araçlarından biri haline gelmiştir.

Geleneksel medya olarak adlandırılan radyo, televizyon, gazete ve dergiler iletişim teknolojilerinin gelişmesi ile birlikte yerini yeni medya ortamlarına bırakmıştır. İnternet’le birlikte ortaya çıkan ve her geçen gün gelişim göstererek kullanımı giderek artan sosyal medya, insan yaşamının vazgeçilmez bir parçası haline gelerek günümüzün en temel iletişim araçlarından biri olmuştur.

Sosyal medyanın geleneksel medyadan en büyük farkı tek taraflı asimetrik iletişimin yerini çift yönlü simetrik iletişime bırakmasıdır. Kendi içeriğini kendi üreterek kaynak konumunda yer alan bireyler, hedef kitlelerinden geri bildirim alarak zaman ve mekan sınırı olmadan hızlı ve kolay bir şekilde karşılıklı iletişim ve etkileşim kurabilmektedirler.

Sosyal medya kullanıcıları; resim, fotoğraf, video, konum bilgisi gibi paylaşımlarla birlikte herhangi bir konudaki bilgi, deneyim, düşünce, fikir ve görüşlerine yönelik farklı içerik paylaşımları yapabilmektedirler. Ayrıca yeni insanlarla tanışmak, sohbet etmek, oyun oynamak, müzik dinlemek, film izlemek, iş aramak, bilgi edinmek, gündemi ve sosyal çevrelerini takip etmek gibi birçok farklı şeyi de bu platformlar üzerinden gerçekleştirebilmektedirler.

Yapılan anket araştırmalarına göre genel olarak ;

Kullanıcılar günde hangi sıklıkla sosyal medya platformlarında aktif olarak yer almaktadırlar?

Kullanıcıların sosyal medyayı günde en yoğun olarak 1-3 saat süreyle kullandıkları, ikinci sırada 4-6 saat, üçüncü sırada 7 saat ve üzeri, son sırada ise 1 saatten az süreyle kullandıkları saptanmıştır.

Kullanıcılar hangi amaçlarla sosyal medya kullanmaktadırlar? 

Kullanıcıların sosyal medyayı en çok güncel olayları takip etmek amacıyla kullandıkları belirlenmiştir. İkinci olarak sosyal çevrelerini takip etmek, üçüncü olarak ise sosyal çevreleriyle etkileşim ve iletişim kurabilmek amacı yer almaktadır. Sosyal medya kullanım amaçları doğrultusunda dördüncü sırada anlık mesajlaşma olmak üzere sırasıyla müzik dinlemek veya indirmek, video izlemek veya indirmek, paylaşımlarda bulunmak, üye olunan sayfaları takip etmek, dizi- film izlemek veya indirmek, görüş ve fikir paylaşmak, oyun oynamak, okul eğitimi ya da iş için grup oluşturmak ya da gruplara üye olmak, program indirmek, iş aramak, blog yazmak şeklindedir.

Kullanıcıların sosyal medya platformlarına üye olma nedenleri nelerdir?

Sosyal Medya Kullanıcı motivasyonu nedenlerinin en başında gündemden geri kalmamak gelmektedir. İkinci sırada sosyal çevreleriyle etkileşim ve iletişim halinde kalabilmek, üçüncü sırada ise eğlenceli vakit geçirebilmek yer almaktadır.

Sosyal medya platformlarına üye olma sebepleri doğrultusunda dördüncü sırada sosyal çevreyi takip edebilmek olmak üzere sırasıyla; herhangi bir konuda görüş ve fikir paylaşabilmek, merak etmek ve sosyal çevreden geri kalmamak eşit oranda, sosyal çevrenin herhangi bir konudaki görüşlerini öğrenebilmek, daha fazla sosyalleşebilmek, dünyanın farklı yerlerindeki insanlarla tanışabilmek, iş aramak, ünlüleri takip etmek, herhangi bir konuda kamuoyu oluşturabilmek, herkes kullandığı için mecbur hissetmek ve yalnız hissetmek eşit oranda, sosyal çevre tarafından dışlanmamak şeklindedir.

Kullanıcılar en çok hangi sosyal medya platformlarını tercih etmektedirler?

En çok kullanılan sosyal medya platformlarının ilk sırasında WhatsApp yer almaktadır. İkinci sırada Instagram, üçüncü sırada Facebook olmak üzere sırasıyla Youtube, Snapchat, Twitter, Swarm, Facebook Messenger, Skype, Google Plus, Periscope ve Linkedin eşit oranda, Vine, Blogger ve diğer şeklindedir.

Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı çerçevesinde kullanıcılar hangi motivasyonlarla sosyal medya platformlarını kullanmaktadırlar?

Katılımcıların vermiş oldukları yanıtlara göre Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı çerçevesinden sosyal medya kullanım motivasyonları sırasıyla;

Gözetim ve bilgi edinme (%37),

Sosyalleşme (%33),

Eğlence ve oyalanma (%30) şeklindedir.

Bireyler, eksiklikten doğan ihtiyaçlarını gidermek amacıyla motive olmakta ve bu yönde davranış sergileyerek doyuma ulaşmaktadırlar. Sosyal medya da psikolojik ve sosyal birçok ihtiyacı doyuma ulaştırabilmek adına önemli bir araç konumundadır.

Araştırmadan elde edilen verilere göre en çok “gözetim ve bilgi edinme” motivasyonuyla sosyal medya kullanılmaktadır. Kullanıcılar herhangi bir konuda bilgiye ulaşma ve karşılıklı bilgi alışverişinin yanı sıra sosyal çevrelerinin neler yaptığı, ne tür içerikler paylaştığı, nelerden hoşlandığı gibi birçok konuda merak duygularını gidermek için sosyal medyayı kullanmaktadırlar.

İkinci olarak “sosyalleşme” motivasyonuyla bireyler; sosyal çevreleriyle zaman ve mekan sınırı olmadan, hızlı ve kolay bir şekilde, çok geniş ve farklı kitlelerle karşılıklı iletişim ve etkileşim kurarak sosyalleşme ihtiyaçlarını gidermek amacıyla sosyal medyayı kullanmaktadırlar.

Üçüncü sırada yer alan “eğlence ve oyalanma” motivasyonuyla bireyler, gündelik hayatın yoğunluğu ve stresinden uzaklaşarak rahatlamak, boş zamanlarını olumlu değerlendirmek ve eğlenceli vakit geçirebilmek için sosyal medyayı kullanmaktadırlar.

İhtiyaçların, motivasyonların ve sağlanan doyumların kişiden kişiye, cinsiyete, yaşa, eğitim düzeyine ve birçok değişkene göre farklılıklar gösterebilmesi bu alanda yapılabilecek daha kapsamlı araştırmalara ve daha ayrıntılı analizlere olanak sunmaktadır.

Sosyal Medya Kullanıcı motivasyonu, Sosyal medya platformlarının sürekli olarak güncellenmesi ve zaman geçtikçe yenilerinin ortaya çıkmasının yanı sıra elde edilen doyumların değişiklik gösterebilmesi ihtimalinden dolayı, araştırmalarda o günün şartlarının göz önünde bulundurulması ve güncel olan sosyal medya platformlarının ele alınması gereklidir.